Gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied

Risicoprofiel
Het risicoprofiel van de Omgevingsdienst NZKG is hoog. De bijdrage van Gemeente Zaanstad in de gemeenschappelijke regeling is hoog, € 2,0 mln, terwijl de invloed relatief beperkt is. Gemeente Zaanstad heeft 4% van de stemmen. Daarnaast is de Omgevingsdienst NZKG sterk afhankelijk van veranderende wet en regelgeving. Onder “ontwikkelingen Omgevingsdienst NZKG” wordt hier nader op ingegaan.

Risicoanalyse

Ontwikkelingen

(Markt) ontwikkelingen

Na de opbouw van de organisatie en het plaatsen van medewerkers afgelopen recente jaren was de officiële start van de OD NZKG 6 februari 2014. De hoofdkoers betreft het behalen van vijf ambities zoals vastgesteld door het algemeen bestuur in de kaderbrief 2015-2020. Deze eerste twee ambities betreffen financiële en procesmatige transparantie en sturing en accountmanagement op orde. Met deze eerste ambities om de basis op orde te krijgen is een reeds een begin gemaakt. Vanaf 2015 is meer nadruk gelegd op overige ambities professionele kwaliteit en gezag, landelijke speler en expertisecentrum en risico en informatie gestuurd werken.

Per gemeente wordt jaarlijks de dienstverleningsovereenkomst (DVO) geactualiseerd. Per gemeente worden hier afspraken gemaakt over de wettelijke taken en maatwerktaken. Voor Zaanstad zijn dat bodemtaken, geurbeleid, en er is extra  400 uur bestemd voor ad hoc projecten.  DVO 2015 bestaat uit een lumpsum bedrag, de WABO-decentralisatie en daarbovenop een aantal “specials”. Het DVO is in maart 2015 afgesloten en bedraagt afgerond € 2,0 mln. Dit is iets hoger dan het bedrag  in 2014, maar blijft binnen de begroting.

Naar aanleiding van de nieuwe Wet Gemeenschappelijke Regelingen zal de gemeenschappelijke regeling moeten worden aangepast aan de nieuwe wet. Dit voorstel wordt tweede helft van 2015 voorbereid en zal voor het einde van dit kalenderjaar aan de gemeenteraden en Staten ter vaststelling worden aangeboden.

Project Prestatiegerichte sturing.
Het DB van de OD heeft akkoord gegeven op het project prestatiegericht sturings- en financieringssysteem waarbij de opdrachtgever, binnen de meerjarig vastgestelde financiële kaders, kan sturen op inzet en beleidsmatige keuzes kan maken. Voortaan zal met werkplannen gewerkt gaan worden.  Met ingang van 2017 wordt voor alle opdrachtgevers middels een werkplan  gewerkt. De eerste consequenties daarvan dienen in de begroting 2017 te worden opgenomen.

Wetsvoorstel  kwaliteit vergunning, toezicht en handhavings- taken.
Op basis van het wetsvoorstel van de Minister, stelt ieder gemeente haar eigen VTH-kwaliteitsverordening vast. Voor die taken die de OD uitvoert, wordt door de OD een  gezamenlijk voorstel voorbereid zodat de activiteiten van de OD een gezamenlijk kwaliteitskader krijgt.  De verordening dient voor de inwerkingtreding van het wetsvoorstel te zijn vastgesteld. De inschatting is dat het wetsvoorstel medio 2016 inwerking treedt.

In 2015 is de verkenning van een mogelijke fusie met de OD IJmond voortgezet.

Financiële positie

Jaarrekening 2014
De OD NZKG boekt over 2014 een positief resultaat ad € 494K. Tevens heeft de accountant een goedkeurende verklaring afgegeven en een aantal aanbevelingen gedaan die worden verwerkt in een plan van aanpak. Het  positieve resultaat over 2014 is toegevoegd de exploitatie. Dit draagt bij aan het afdekken van een negatief resultaat in 2016 als gevolg van het tekort dat ontstaat door de Wabo-decentralisatie.

begroting 2016 – Wabo-decentralisatie
De decentralisatie van de Wabo leidt tot een negatief financieel effect voor de OD NZKG van € 1.268K,- De OD NZKG vangt dit voor ongeveer de helft op (614K) door efficiency maatregelen binnen het capaciteitsbudget van de OD NZKG.
Het restant (654K) kan niet meer met efficiency maatregelen worden opgevangen, waardoor met ingang van 2016 een structureel tekort op de begroting ontstaat. Om dit tekort vanaf 2017 op te vangen (2016 wordt al grotendeels afgedekt met rekeningresultaat 2014) zijn enkele oplossingsrichtingen verkend. De OD heeft hierin een keuze gemaakt en ingestemd met een scenario waarin het structurele tekort opgevangen wordt binnen de eigen begroting.  Zo wordt het  efficiencyvoordeel van 600K ten gevolge van de beëindiging van de verlengde kabels ingezet en het restant 54K tot taakstelling te benoemen die door de OD NZKG moet worden ingevuld.

Dit scenario is gekozen omdat het tekort volledig wordt opgelost zonder dat dit tot uiting komt in het tarief. Deze oplossing heeft derhalve geen ophogend effect.  Dit scenario wijkt wel af van de bestuurlijke afspraken uit december 2013 waarin besloten was dat de OD NZKG efficiency voordelen (bijvoorbeeld beëindigen verlengde kabels) voorlopig investeert in kwaliteitsverhoging van het proces bij de OD NZKG en waar nodig in het proces tussen eigenaren en OD NZKG.   

Risico's

Begroting Zaanstad 2016 e.v.
Het financiële beeld voor Zaanstad is dat de bijdrage stijgt van 1.994K (= exclusief incidentele begroting wijziging 2015) naar 2016 € 2.039K: een verhoging van 45K. De stijging betreft een gevolg van de loonprijsindexatie en een correctie op de beginbegroting lumpsum. Deze oorspronkelijke inbrengbegroting had structureel hoger moeten zijn. Dit heeft met name te maken dat de loonkosten van het ingebrachte personeel hoger is doordat de Provinciale cao duurder is dan de gemeentelijke cao.

Met deze stijging van 45K is in de begroting 2016 e.v. van Zaanstad nog geen rekening gehouden. Deze dient nog verwerkt te worden; dan stijgt   de bijdragen van Zaanstad aan de OD naar € 2.039.000,- In het voorjaar 2015 is een extra claim in de begroting 2016 gevraagd.

Ander risico’s betreffen een eventuele aantasting van de vermogenspositie van de OD, die vervolgens ook weer een effect op Zaanstad kan hebben.
Bijvoorbeeld de actualisaties van de DVO’s, decentralisatie WABO resulterend in lagere omzet voor de OD, nieuwe financieringsmethode en overdracht BRZO (Besluit risico's zware ongevallen)-bedrijven van gemeenten naar provincies. Gemeente Zaanstad heeft een BRZO bedrijf, bij de andere deelnemers in de OD zijn de aantallen hoger. De overgang van deze bedrijven naar de provincies gaat gepaard met discussie over hoe hoog het bedrag is dat dan overgaat naar de provincie.

Beheersing

Maatregelen

De omgevingsdienst heeft een eigen beleid op risicomanagement en weerstandsvermogen. Er wordt een norm gehanteerd hoeveel reserve moet worden aangehouden voor de risico’s.

Er zijn veel overleggen tussen gemeente en OD op verschillende niveaus. Hiermee wordt de ambitie van accountmanagement ingevuld. Komende jaren gaat Gemeente Zaanstad na of het aantal overleggen wat teruggebracht kan worden met als doel meer te komen tot uitkomststuring; het vaststellen van een kwaliteitsverordening VTH taken kan hierbij een sturingsinstrument zijn.
Op dit moment kent de Gemeente Zaanstad de volgende afstemmingsoverleggen:

  • 3 tot 4 keer per jaar wordt periodiek overleg gevoerd met de concerncontroller  en de directeur bedrijfsvoering van de OD met ambtelijk vertegenwoordigers uit de deelnemende gemeentes en provincie op het gebied van financiën.
  • 1x per 6 weken is er ambtelijk vooroverleg ten behoeve van de vergaderingen van het Algemeen Bestuur.
  • 1x per maand vindt er op directieniveau overleg plaats tussen gemeente en OD .
  • 1x per 8 weken worden politiek gevoelige dossiers besproken in de staf.
  • Participatie in gezamenlijk opdrachtgeversoverleg met de andere fouding fathers.