Huisvuil Centrale

Ontwikkelingen

(Markt) ontwikkelingen

Recessie
HVC ondervindt hinder van de recessie. Dit heeft in 2015 onder andere geleid tot een lichte stijging van de verwerkingstarieven. Door onder andere tijdige inzet van HVC op import van afval is op dit moment bij de energiecentrales geen sprake van leegloop. Wel houdt HVC in de strategische bedrijfsplanning rekening met het verminderen van de verbrandingscapaciteit, door de verbindingslijn(en) in Dordrecht op korte en middellange termijn mogelijk te sluiten en op deze manier in te spelen op de verminderde capaciteitsvraag.  Bedrijfseconomisch is het importeren van afval op dit moment voordeliger dan het voortijdig sluiten/afschrijven van de installaties. HVC heeft de opdracht om een zo hoog mogelijk milieurendement te realiseren tegen de laagst verantwoorde kostprijs.

Beleidsontwikkelingen

In zowel het nationale als het internationale beleid wordt het belang van de inzet van uit het afval afkomstige secundaire grondstoffen benadrukt. HVC gaat de komende jaren fors inzetten op de transitie van afvalstromen. Hierdoor dient in de nabije toekomst steeds meer te worden ingezet op inzamelsystemen en bewerkingsprocessen, waarmee zo veel en zo waardig mogelijk hergebruik van reststromen wordt gerealiseerd. Dit zal binnen het verzorgingsgebied van HVC een combinatie zijn van (met name) bron- en nascheidingsmaatregelen. Per gemeente wordt maatwerk geleverd. De milieustraten worden geoptimaliseerd en de samenwerking met partners wordt geïntensiveerd. De kernpunten uit het Energieakkoord sluiten goed aan bij de door de aandeelhouders gewenste rol van HVC. Een toenemende import en dalende elektriciteitsvraag leiden wel tot  een daling van de opbrengst van elektriciteit. De toename van inkomsten uit de elektriciteitsverkoop kan op termijn worden verwacht door de reeds ingezette capaciteitsuitbreiding. De energie-installaties draaien goed.

De focus op een toenemend percentage hergebruik betekent voor de komende jaren een verdere daling van de hoeveelheid brandbaar restafval, zowel door de aandeelhouders als door bedrijven aangeleverd. De markt voor de import van brandbaar restafval uit Engeland blijft naar verwachting de komende jaren gunstig, zodat volop kan worden ingezet  op het invullen van het tekort aan afval met geïmporteerd afval uit Engeland. De invoering van rijksbelasting zou kunnen leiden tot een snellere afname van de hoeveelheid verbrandbaar restafval. Om de doelstellingen op het gebied van recycling te kunnen realiseren, is de manier van inzamelen volop in ontwikkeling. Afhankelijk van de besluitvorming met betrekking tot bijvoorbeeld drankenkartons en blik kan dit ook voor HVC Grondstoffen leiden tot andere inzamelconcepten/-stromen. 

De ongunstige marktomstandigheden, de terugloop in hoeveelheden afval (als gevolg van stijging van hergebruik van grondstoffen) en lage energieprijs zullen HVC echter ook in 2016 nog parten spelen. Door het blijven inspelen op de markt en de economische omstandigheden en het sterk beheersen van haar kosten zal HVC op de lange termijn rendabel kunnen blijven.

Financiële positie

Financiën

Na drie jaar van verlies schrijft HVC ondanks voortdurende prijsdruk op afvalverwerking en energie weer zwarte cijfers, ondanks de voor HVC nog steeds matige economische omstandigheden. Dit is vooral te danken aan de forse ombuigingsmaatregelen.

• Het netto resultaat over 2014 bedraagt € 5,1 mln.
• Het genormaliseerde nettoresultaat bedroeg € 4,2 mln., een stijging ten opzicht van 2013 met € 4,7 mln.
• Het netto resultaat zal worden toegevoegd aan het eigen vermogen, dat ultimo 2014 circa € 68 mln bedroeg.  

Eind 2012 hebben externe deskundigen bevestigd dat de aangescherpte koers en de ombuigingen door de directie van HVC tijdig zijn ingezet. Het totaalpakket aan maatregelen en ombuigingen dat medio 2012 is ingezet, resulteert blijkens de externe toets op zowel korte als lange termijn in een goed financierbare organisatie. De Bank Nederlandse Gemeenten onderschrijft deze conclusie. Ook de jaarrekening 2013 van HVC bevestigt dit beeld. Helaas hebben in 2013 een tweetal grote incidentele tegenvallers (verplichte wijziging van de afschrijvingsmethodiek en de grote brand in de Bio-energiecentrale in Alkmaar) het resultaat van het bedrijf nog negatief weten te beïnvloeden (€ -4,9 miljoen).
De verwachting voor 2016 is dat HVC wederom positieve cijfers zal schrijven.

De AvA heeft al eerder de uitspraak gedaan dat waar herfinanciering noodzakelijk is, het uitgangspunt blijft dat HVC onder het plafond van de gegarandeerde € 670 mln. dient te blijven. Dit bedrag heeft betrekking op de uitstaande leningen waar de aandeelhouders op basis van artikel 9 van de Ballotageovereenkomst garant voor staan.

Per 31 december 2014 is de stand van de gegarandeerde leningen voor de aandeelhouders A circa € 593 mln. Het aandeel van Zaanstad hierin (via AIJZ) is circa 9%.  In 2015 is/wordt op verzoek van de aandeelhouders door HVC een onderzoek gedaan naar alternatieve financiering van bedrijf, anders dan via de gegarandeerde leningen op grond van artikel 9. Hierbij worden o.a. ook de mogelijkheden onderzocht voor versnelde aflossing van deze leningen in de komende jaren. Het aflossen van de niet gegarandeerde leningen zal voor op de gegarandeerde leningen moeten gaan.    

Gesteld kan worden dat HVC financieel weer op de goede weg is. Het eigen vermogen wordt op termijn verder opgebouwd en de (gegarandeerde) leningen worden versneld afgelost.

Risico's

De risico’s die kunnen worden onderkend zijn ten eerste lagere verwerkingstarieven op bedrijfsafval door landelijke overcapaciteit en lagere energie-inkomsten als gevolg van lagere prijzen op de elektriciteitsmarkt. Daarnaast wordt als gevolg van de recessie door bedrijven minder afval geproduceerd. Dit draagt ook bij aan overcapaciteit bij de afvalbedrijven en leidt weer tot bovengenoemde lagere verwerkingstarieven.

In de ballotageovereenkomst (die door AIJZ mede namens de gemeente Zaanstad is ondertekend) zijn de rechten en plichten tussen de vennootschap HVC en de aandeelhouders van HVC geregeld.  Vanuit de rol van HVC als uitvoeringsinstantie van publieke (afvalzorg)taken zijn daarin o.a. verplichtingen van de aandeelhouders opgenomen over de garantstelling voor leningen (art. 9), de borgstelling voor verliezen (art. 7) en de aanbiedingsplicht van eigen huishoudelijk restafval aan HVC.
Bij de oprichting van HVC en het aangaan van de ballotageovereenkomst was geen garantieplafond afgesproken voor de leningen van HVC. De directie en de RvC van HVC hebben in december 2012 voorgesteld om het niveau van de 'artikel 9'-leningen (alleen ter herfinanciering van de huidige activiteiten van HVC) te maximaliseren op het niveau van ultimo 2011 (€ 670 miljoen). Er is daarnaast een investeringsstop voor nieuwe projecten ingevoerd. Alleen noodzakelijke vervangingsinvesteringen worden nog onder artikel 9 gepleegd.

De mogelijke risico’s op grond van artikel 7 zijn op dit moment niet aan de orde, maar de AvA is zich bewust van dit mogelijke risico en heeft HVC gevraagd om het eigen vermogen verder te versterken.

In de ballotageovereenkomst zijn de deelnemende gemeenten een uitsluitend recht met HVC overeengekomen voor het aanbieden van eigen huishoudelijk restafval. Omdat zowel de gemeenten als HVC er belang bij hebben dat de afvalverwerkingsafspraken tussen de gemeenten en HVC aanbestedingsrechtelijk houdbaar blijven, heeft de rekenkamer in het recente onderzoek de deelnemende gemeenten geadviseerd om ook een specifiek uitsluitend recht met HVC overeen te komen. Voor zover daarin door deelnemende gemeenten nog niet is voorzien, is via HVC aangedrongen om daartoe alsnog over te gaan. Zaanstad heeft reeds in 2010 ook dit aanvullend uitsluitend recht aan HVC verleend (voor de inzameling, het beheer en de verwerking van binnen de gemeente vrijkomende huishoudelijke afvalstoffen, zoals bedoeld in artikel 1.1, eerste lid Wet milieubeheer, alsmede voor gladheidbestrijding) in de Afvalstoffenverordening en het Uitvoeringsbesluit Afvalstoffenverordening.

Het risico dat de garantstelling aan AIJZ wordt aangesproken (R470) is opgenomen in het gemeentebrede risicomanagement en weerstandsvermogen van de gemeente Zaanstad

Beheersing

Maatregelen

• Bestuursopdracht naar aanleiding van rekenkamerrapport. Deze opdracht wordt uiterlijk in het vierde kwartaal van 2015 uitgevoerd.
• Annotaties van de agenda van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in het college van B&W
• Periodiek ambtelijk overleg met AIJZ gemeenten en via verschillende klankbordgroepen (zowel financiële als beleidsmatige) met de overige aandeelhouders van HVC.
• In AIJZ verband vindt ook periodiek bestuurlijk overleg plaats. Minimaal twee keer per jaar, gemiddeld drie keer per jaar.