Beheer buitenruimte

De gemeente zorgt voor een schone en veilige openbare ruimte, betrekt de burger bij het onderhoud en organiseert een klantgerichte afhandeling van meldingen. De afgelopen jaren heeft de gemeente veel gedaan om onderhoudsachterstanden in de openbare ruimte in te lopen. De komende jaren handhaven wij de kwaliteit in de openbare ruimte op het huidige peil en worden de achterstanden niet verder ingelopen. We kiezen ervoor om het onderhoud van de openbare ruimte op een meer milieuvriendelijke wijze uit te voeren. Dat betekent dat we (vooruitlopend op landelijke wetgeving) met ingang van 2016 stoppen met het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de openbare ruimte. Daarnaast bevorderen wi de biodiversiteit bij het beheer en onderhoud van het openbaar groen. Inwoners willen in toenemende mate invloed op het onderhoud van de openbare ruimte. De gemeente stimuleert deze wens tot meer participatie en biedt ondersteuning bij initiatieven van burgers. Het ingezette beleid om openbaar groen voor adoptie aan te bieden en zo de betrokkenheid en het verantwoordelijkheidsgevoel van bewoners bij hun omgeving te stimuleren, zetten we voort. De komende jaren bekijken wij of ook andere doelgroepen (zoals bedrijven, winkelcentra en scholen) bereid zijn tot adoptie van onderdelen van de openbare ruimte en hoe zij hieraan een bijdrage kunnen leveren. Met een goede communicatie over groenadoptie nodigt de gemeente bewoners, bedrijven en instellingen uit om het beheer en onderhoud van de openbare ruimte over te nemen. Als mensen aangeven zich hiervoor te willen inzetten, wordt bekeken en afgestemd hoe de gemeente kan faciliteren. In het kader van groenadoptie bieden wij bedrijven, instellingen en bewoners de mogelijkheid om in overleg met de gemeente, één of meerdere bankjes of een ander object voor de openbare ruimte aan te schaffen, te (laten) plaatsen en te (laten) onderhouden. Het onderhouden van de openbare ruimte is bij uitstek geschikt om mensen met een (grote) afstand tot de arbeidsmarkt werkervaring te laten opdoen. Door middel van het Service Plus Team (SPT) en het team Werken in de Wijk (WidW) hebben we mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt onder begeleiding werkervaring laten opdoen, laten leren en ten slotte laten uitstromen naar reguliere werkgevers. De gemeente wil hierin een voorbeeldfunctie blijven vervullen en we gaan de mogelijkheden daartoe de komende jaren verder optimaliseren.(Zie ook paragraaf 2.1 programma 2) Ten aanzien van beheer van de openbare ruimte gaan wij samenwerken met overheidspartijen in de regio. Doel van de samenwerking is om van elkaars kwaliteiten gebruik te maken, zodat de gemeentelijke taken professioneel en tegen lagere maatschappelijke kosten kunnen worden uitgevoerd. Met dat doel zoekt de gemeente ook aansluiting bij innovatie in de grond-, weg- en waterbouwsector. Innovatie is toekomstgericht, werkt stimulerend voor bewoners, bedrijven en het imago van de gemeente en het opent deuren bij andere overheden. Nieuwe ontwikkelingen in de grond-, weg- en waterbouwsector kunnen alleen floreren als overheden daarvoor de ruimte bieden aan marktpartijen. De openbare ruimte is hét laboratorium voor nieuwe producten en werkwijzen. De gemeente Zaanstad wil meer ruimte voor procesinnovatie (bijvoorbeeld meer gebruik maken van nieuwe aanbestedings- en samenwerkingsvormen) en productinnovatie (nieuwe materialen en uitvoeringsmethoden) gaan bieden en zoekt daarvoor de samenwerking op met marktpartijen.

Prestatie-indicator	Nulmeting	Realisatie 2014	Begroting 2015	Begroting 2016	Streefwaarde	Bron
Gemiddeld kwaliteitsniveau verwijderen zwerfafval (rapportcijfer 1-10).	Nieuw beleid en nieuwe streefwaarde miv 2014	5,9	6,0	6,0	6,0	Meting bureau CREM
Aantal maatschappelijke initiatieven om bij te dragen aan de openbare ruimte	Is nieuwe indicator	Niet gemeten	40	40	40	Gemeentelijke registratie
Percentage meldingen dat binnen de afhandelingstermijn wordt afgedaan	89%	94%	90%	94%	94%	Gemeentelijke registratie
Het aantal mensen met afstand tot de arbeidsmarkt dat binnen het werkveld openbare ruimte begeleiding ontvangt om te kunnen doorstromen naar regulier werk.	Is nieuwe indicator	Niet gemeten	80	80	80	Gemeentelijke registratie

Activiteiten

• Implementeren van chemievrije onkruidbestrijding in Zaanstad

• Het onderzoeken van de mogelijkheden van verbreding van burgerparticipatie naar andere doelgroepen (zoals bedrijven, winkelcentra, scholen, etc.) en naar andere onderdelen van de openbare ruimte

• Het realiseren van omvormingen die leiden tot structureel lagere onderhoudslasten, zoals vastgelegd in de begroting 2014-2017

• Zorgen voor begaanbare hoofdinfrastructuur bij gladheid van wegen

• Klantgericht afhandelen van meldingen

• Bewoners uitnodigen om het beheer en het onderhoud van de openbare ruimte in de directe woonomgeving over te nemen door inzet van diverse communicatiemiddelen van de gemeente

• Actualisatie van beleids- en beheerplan openbare ruimte, waaronder het bomenbeleidsplan en het actualiseren van onderhoudssituatie van groen en wegen

Klik hier voor financiële informatie over deze prestatie

Risico’s en beheersmaatregelen

Risico	Toelichting	Beheersmaatregel
Inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt heeft mogelijk gevolgen voor het afgesproken kwaliteitsniveau openbare ruimte	De gemeente wil graag een voorbeeldfunctie vervullen en de werkzaamheden voor onderhoud openbare ruimte lenen zich goed voor arbeidsparticipatie	Intensivering begeleiding

Ten aanzien van de vervanging van de openbare ruimte worden de komende jaren geen onderhoudsachterstanden meer ingelopen. Om de kosten voor vervanging te beperken, is in de begroting 2014-2017 besloten om een deel van de vervangingen op een sobere wijze uit te voeren. Dit houdt in dat we de openbare ruimte vervangen zonder ingrijpende aanpassingen. In het meerjareninvesteringsplan worden de projecten gespecificeerd die in aanmerking komen voor herinrichting of een sobere vervanging. Bij herinrichting wordt de openbare ruimte in overleg met belanghebbenden aangepast aan de eisen van het hedendaagse gebruik. In wijken waar groot onderhoud en/of herinrichting nog niet aan de orde is, zorgen we er tenminste tijdelijk voor dat straten en stoepen rond winkels en maatschappelijke voorzieningen veilig begaanbaar en bereikbaar zijn voor ouderen en minder-validen. Ten aanzien van het investeringsplan voor de openbare ruimte streeft de gemeente de komende jaren naar meer synergie met de andere beleidsvelden. De aantrekkende economie in de regio leidt tot een toename van bouwinitiatieven en een toename van investeringen door het bedrijfsleven. Wij koppelen de gemeentelijke middelen zo veel mogelijk aan deze ontwikkelingen om ze te ondersteunen. De gemeente wil op deze manier gelijktijdig met het inlopen van de onderhoudsachterstanden optimaal profiteren van de aantrekkende economie en middels de investeringen in de openbare ruimte hier een bijdrage aan leveren.

Prestatie-indicator	Nulmeting	Realisatie 2014	Begroting 2015	Begroting 2016	Streefwaarde	Bron
Areaal verhardingen die worden vervangen	Nieuw beleid en nieuwe streefwaarde miv 2014	330.000 m2	267.000 m2	267.000 m2	267.000 m2	Gemeentelijke registratie
Percentage realisatie investeringen openbare ruimte.	100%	99%	100%	100%	100%	Gemeentelijke registratie

Activiteiten

• Realiseren van het meerjareninvesteringsplan voor de openbare ruimte.

• Het verwerven van subsidies.

• Actualiseren meerjareninvesteringsplan openbare ruimte voor komende jaren.

Klik hier voor financiële informatie over deze prestatie

Het gemeentelijk rioolbeheer richt zich op een doelmatig beheer en onderhoud van de riolering conform een actueel beleidskader. Op basis van het Bestuursakkoord Water zijn afspraken gemaakt om de maatschappelijke kosten van de gehele waterketen te beperken. Om dit te bereiken, heeft de gemeente ingezet op het intensiveren van de samenwerking met regiogemeenten, het drinkwaterbedrijf en het hoogheemraadschap. Het intensiveren van de samenwerking vindt plaats op basis van bestuursconvenanten met betrokken partijen in de regio.

Prestatie-indicator	Nulmeting	Realisatie 2014	Begroting 2015	Begroting 2016	Streefwaarde	Bron
Areaal geïnspecteerd riool	Is nieuwe indicator	Niet gemeten	17.454 m	21.500m	21.000m = gemiddeld per jaar	Gemeentelijke registratie
Percentage meldingen dat binnen de afhandelingstermijn wordt afgedaan	88% (2010)	94%	90%	94%	94%	Gemeentelijke registratie

Activiteiten

• Opstellen voortgangsrapportage rioolbeheer

• Uitvoeren maatregelen samenwerkingsconvenanten regiogemeenten Zaanstreek-Waterland, drinkwaterbedrijf en hoogheemraadschap

• Klantgerichte afhandeling van meldingen

• Inspectie riolering conform inspectieplan

• Onderzoek naar de effecten van klimaatverandering op rioolbeheer

Klik hier voor financiële informatie over deze prestatie

Risico’s en beheersmaatregelen

Risico	Toelichting	Beheersmaatregel
Slechte fundering woningen	Bij projecten openbare ruimte worden woningen aangetroffen met slechte funderingen, waardoor rioolbeheer vertraging oploopt of duurder wordt	Vooropname kwaliteit woningen

Voor een goed functionerend rioolstelsel is het nodig dat vervanging tijdig wordt uitgevoerd. Onderhoudsachterstanden lopen we de komende jaren in. Bij het inplannen van rioolvervanging is een goede afstemming met vervangingsprojecten in de openbare ruimte noodzakelijk om te komen tot een doelmatige besteding van financiële middelen. Om dit te bereiken, actualiseren wij het investeringsplan jaarlijks.

Prestatie-indicator	Nulmeting	Realisatie 2014	Begroting 2015	Begroting 2016	Streefwaarde	Bron
Areaal riolering dat wordt vervangen.	25.280 m (2011)	19.600 m	19.630 m	20.000 m	20.000 m	Gemeentelijke registratie
Percentage realisatie investeringen riolen.	n.v.t.	99%	100%	100%	100%	Gemeentelijke registratie

Activiteiten

• Realiseren rioolinvesteringen uit het meerjareninvesteringsplan openbare ruimte

• Actualiseren rioolinvesteringen voor komende jaren in meerjareninvesteringsplan openbare ruimte

Klik hier voor financiële informatie over deze prestatie

Zorgdragen voor nette begraafplaatsen en het faciliteren van begrafenissen.

Activiteiten

• Faciliteren van begrafenissen

• Het onderhouden van de begraafplaats

Klik hier voor financiële informatie over deze prestatie

Risico’s en beheersmaatregelen

Risico	Toelichting	Beheersmaatregel
Afname begrafenissen	Teruglopende aantal begrafenissen kan leiden tot verminderde inkomsten leges	Geen

Voor de kwaliteit van de woningvoorraad en de leefomgeving in buurten en wijken is tijdig funderingsherstel van woningen van belang. De aanpak van de gemeente richt zich op: - Het onderkennen van risicogebieden en het verzorgen van goede communicatie richting de woningeigenaren over de funderingsrisico's (zie ook paragraaf 2.1 van dit programma). - Het vroegtijdig beoordelen van woningen in gebieden waar de gemeente van plan is om projecten in de openbare ruimte te gaan uitvoeren. Hierdoor wordt inzicht in de kwaliteit van het woningbestand verkregen, zodat bewoners via een gerichte aanpak worden geactiveerd om de funderingen te verbeteren. Door deze proactieve aanpak worden uitvoeringsrisico's en kosten beperkt op het moment dat de gemeente projecten gaat uitvoeren (zie ook programma 7, paragraaf 3.1). - Het samenwerken met rijksoverheid, banken, verzekeringspartijen en woningbouwcorporaties om het funderingsherstel zo goed mogelijk te faciliteren (zie ook paragraaf 2.1 van programma 4). Eigenaren van panden worden met funderingsherstel voor een grote financiële opgave gesteld en het is in het belang van alle partijen dat eigenaren de stap tot funderingsherstel kunnen maken.

Prestatie-indicator	Nulmeting	Realisatie 2014	Begroting 2015	Begroting 2016	Streefwaarde	Bron
Percentage projecten openbare ruimte dat zonder hoge meerkosten (binnen norm) is gerealiseerd.	Is nieuwe indicator	100%	90%	90%	90%	Gemeentelijke registratie

Activiteiten

• Zoeken en uitwerken nieuwe (Zaanse) financiële arrangementen om funderingsherstel door eigenaar mogelijk te maken die niet op de reguliere markt terecht kunnen (nieuwe maatwerklening / erfpachtmodel / BKZ-model)

• Lobby om funderingsherstel bij hogere overheid onder de aandacht te krijgen en (waar mogelijk en redelijk) blokkerende wet- en regelgeving te laten aanpassen (zie ook programma’s 4 en 8)

• Inzetten van maatwerklening als laatste redmiddel voor woningeigenaren die op de commerciële markt niet in aanmerking komen voor een lening om funderingsherstel te plegen.Voorwaarde voor verstrekking zijn urgentie en voldoende overwaarde op de woning

• Tijdig beoordelen van funderingsrisico's bij projecten in de openbare ruimte, zodat goede inplanning vervangingsinvesteringen openbare ruimte mogelijk is

• Maken en uitdragen bredere communicatie aangaande de Zaanse funderingsproblematiek en de eigenaren wijzen op de eigen verantwoordelijkheid voor hun pand; nadruk op de communicatie rondom de concept-MIP-gebieden

• Uitbreiden en monitoren meetboutenbestand

• Eigenaren stimuleren en ondersteunen in het proces rond en de aanloop naar funderingsherstel

• Opleggen last onder bestuursdwang (zie ook programma7: Openbare Orde en Handhaving)

Klik hier voor financiële informatie over deze prestatie

In 2013 heeft de VNG de Model Marktverordening geïntroduceerd. Een van de belangrijkste veranderingen ten opzichte van de Model Marktverordening 2008 is het vervallen van het Marktreglement 2008. Hiertegenover staat de introductie van het inrichtingsplan, waarmee de wijze van functioneren per markt voor het grootste gedeelte wordt bepaald. De gemeente gaat de markten professionaliseren en efficiënter organiseren. Zo worden de marktkramen aanbesteed en wordt de marktregistratie gedigitaliseerd.

Prestatie-indicator	Nulmeting	Realisatie 2014	Begroting 2015	Begroting 2016	Streefwaarde	Bron
Gemiddelde bezettingsgraad van de markten	n.v.t.	80%	80%	80%	80%	Gemeentelijke registratie

Activiteiten

• Digitalisering marktproces afronden

Klik hier voor financiële informatie over deze prestatie

Op grond van de verordening organiseert de gemeente drie kermissen per jaar in Zaanstad.

Prestatie-indicator	Nulmeting	Realisatie 2014	Begroting 2015	Begroting 2016	Streefwaarde	Bron
Het aantal kermissen in Zaanstad dat wordt georganiseerd	n.v.t.	3	3	3	3	Gemeentelijke registratie

Activiteiten

• Het aanwijzen van een definitief terrein voor de kermiswagens

Klik hier voor financiële informatie over deze prestatie

De gemeente draagt (mede) zorg voor het beheer en de exploitatie van de recreatiegebieden Alkmaardermeer, Uitgeestermeer (RAUM) en Twiske. De recreatieschappen hebben in het verleden een grote onderhoudsachterstand opgebouwd en met een financiële bijdrage van de provincie is een bestemmingsreserve beschikbaar voor het inhalen van het achterstallig onderhoud. Aan de hand van een meerjarenplanning worden de onderhoudsachterstanden ingelopen. De recreatieschappen streven daarbij naar evenwicht in de inkomsten en uitgaven. Daarbij kijkt de gemeentekritisch naar de meerwaarde van de huidige voorzieningen en bij vervanging naar de duurzaamheid van investeringen. Op termijn is het onderhoud van alle bestaande voorzieningen niet meer haalbaar. Daarom werken de recreatieschappen aan een plan om onderdelen door derden te laten exploiteren, met een opbrengst uit huur of pacht voor het recreatieschap. Met het uitbesteden van voorzieningen ontstaat een goede afstemming van de vraag en het aanbod, waarbij het recreatieschap als initiator optreedt en zorgt voor de basisvoorzieningen. Er zijn al succesvolle stappen gezet, waaronder de uitgifte van zorgboerderij 'de Marsen' in het Twiske. In de toekomst volgt ook de verzelfstandiging van erfgoedpark 'de Hoop' bij het Alkmaardermeer. Met dit beleid ontstaat verdienvermogen bij de recreatieschappen. Om deze ontwikkeling te bespoedigen, stellen beide recreatieschappen een nieuwe visie op waar zij de recreant en de markt bij betrekken. De inhoudelijke ontwikkelingen in de recreatie en het landschap vormen aanleiding om de toekomst van de recreatieschappen tegen het licht te houden. Gedeputeerde Staten van Noord Holland zijn een traject gestart om alternatieve bestuursvormen te laten onderzoeken. In het proces van bestuurlijke vernieuwing van de schappen speelt mee dat de recreatiegebieden zich moeten oriënteren op een groeiende bevolking in de Metropoolregio Amsterdam, dat de inrichtingskwaliteit en het aanbod van voorzieningen zich op de veranderende recreatieve vraag moet richten en dat de schappen structureel financieel gezond blijven. Cruciaal daarin is dat de provincie blijft participeren en meefinancieren in de recreatieschappen.

Activiteiten

• Afronden besluitvorming visie voor duurzaam beheer van de recreatiegebieden Alkmaardermeer en Uitgeestermeer en Twiske, waarin de exploitatie voor de komende periode is opgenomen

• Het begeleiden van de verzelfstandiging van erfgoedpark ‘de Hoop’

• Het afronden van de inhaalslag achterstallig onderhoud

Klik hier voor financiële informatie over deze prestatie

Sinds 1993 beheert de stichting Natuur- en milieueducatie (NME), in 2015 voortgezet als het Zaans Natuur en Milieu Centrum (ZNMC), de kinderboerderij Darwinpark, het natuurmuseum, de heemtuin, de schoolwerktuinen en het biologisch lescentrum. Daaraan gekoppeld biedt het ZNMC een breed aanbod aan educatieve activiteiten, waaronder lespakketten voor basisschoolleerlingen en begeleiding van leerlingen in de schooltuinen. Daarmee leren kinderen over de natuur en worden zij zich meer bewust van de waarde van natuur en milieu. Het ZNMC en KMZ (Kontakt Milieubeheer Zaanstreek) geven adviezen op het gebied van natuur en milieu en dragen zo bij aan een leefbaar, groen en gezond Zaanstad. Met de adviezen en initiatieven ontstaan bijvoorbeeld natuurspeelplaatsen, alternatieve en duurzame beheervormen en betrokkenheid van bewoners bij de openbare ruimte. Het ZNMC heeft voor de periode 2014- 2018 een strategisch beleidsplan opgesteld met nieuwe ambities op het gebied van organisatie, samenwerking en inhoudelijke activiteiten. Kern van het beleidsplan is dat het ZNMC zich gaat verbreden met activiteiten, doelgroepen en haar netwerk. De samenwerking met nieuwe partners wordt verstevigd. De producten worden duidelijker afgestemd op het thema duurzaamheid en de organisatie gaat op zoek naar nieuwe financieringsbronnen om in de periode 2014 - 2018 financieel gezond te blijven. De gemeente levert ondersteuning bij de financiële uitwerking van het strategisch beleidsplan.

Prestatie-indicator	Nulmeting	Realisatie 2014	Begroting 2015	Begroting 2016	Streefwaarde	Bron
Aantallen lespakketten die zijn verstrekt	n.v.t.	25.400	23.500	25.500	25.500	Opgave stichting NME

Activiteiten

• Beheer en onderhoud kinderboerderij Darwinpark, natuurmuseum, biologisch lescentrum, schooltuinen en heemtuin

• Toezien op de uitvoering van het strategisch beleidsplan 2014-2018

Klik hier voor financiële informatie over deze prestatie